... روزگار پیچ!یدهـ ...

نوآوری . پویایی . یادگیری . زندگی

۳ مطلب در دی ۱۳۹۶ ثبت شده است

و اما تخم مرغ

همه ما از تاسیس کردن نهاد، راه‌اندازی ستاد، تشکیل کارگروه و چیزهایی از این دست برای حل مساله‌های مختلف کشور زیاد شنیده‌ایم. برای مثال ستادی وجود دارد به نام:
"ستاد کشوری ترویج مصرف تخم مرغ"
وقتی به سایت این ستاد سری بزنیم، آخرین گزارش فعالیتها مربوط به سال ۹۳ است. این ستاد سال ۸۹ شکل گرفته است و ۱۲ نهاد در این ستاد عضو هستند. 
به گزارش ایرنا، براساس مطالعه سال ۲۰۱۳ کمیسیون بین المللی تخم مرغ، ایران با سرانه مصرف بین ۱۸۵ تا ۱۹۰ عدد رتبه ۲۱ دنیا را داشته است، درحالی که از لحاظ تولید این محصول رتبه ۱۰ دنیا را دارد. در برنامه پنج ساله ششم توسعه، سرانه مصرف تخم مرغ ۲۵۰ عدد برای هر نفر تعیین شده است. دبیر کانون سراسری انجمن های صنفی پرورش دهندگان مرغ تخم گذار، درباره سرانه مصرف تخم مرغ در دیگر کشورها گفته است: میانگین سرانه مصرف تخم مرغ در مالزی، ژاپن و مکزیک بیش از ۳۳۰ عدد، برای اوکراین، چین، روسیه و امریکا بالای ۲۵۰ عدد و در کشورهای اروپایی ۲۴۰ عدد است. به هر حال، ماموریت ستاد کشوری ترویج مصرف تخم مرغ مشخص است: ترویج مصرف تخم مرغ.

بگذریم. فعلا که تخم مرغ گران شده و دولت، با تدبیر واردات در حال تنظیم بازار است! اما سخنان این هفته سخنگوی دولت با اشاره به گرانی برخی از اقلام مانند تخم‌مرغ جالب توجه است: «اتفاقات اخیر نشان داد که تصمیم دولت در تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت واقع‌بینانه بوده است. چند سال قبل طبق تصمیمی که در برخی کشورها گرفته شده بود این تلفیق صورت گرفت و دو وزارتخانه (صنعت و معدن؛ بازرگانی) در هم ادغام شد. ولی ما به دو وزارتخانه مستقل نیاز داریم.» سخنگوی دولت افزود: «دولت پیشنهاد تفکیک این دو وزارتخانه را به مجلس با فوریت داده بود، ولی هنوز از طرف مجلس پاسخی داده نشده است.» وی با بیان اینکه ما نمی‌توانیم با قدرت خرید مردم درخصوص کالاهای اساسی اینگونه برخورد کنیم، گفت: «ما از مجلس انتظار داریم نسبت به جداسازی این دو وزارتخانه زودتر اقدام کند. انتظار داریم مجلس به این کار عملی دولت توجه کند تا ما دچار نوسان در برخی اجناس نشویم.»

در همین راستا روزنامه دنیای اقصاد نوشت: «آنچه از اظهارات جدید سخنگوی دولت برمی‌آید، مصداق ضرب‌المثل «از آب گل آلود ماهی گرفتن» است. این‌بار گرانی تخم‌مرغ و مجوز برای واردات آن با تعرفه ۵ درصدی، موجب شده تا بحث تفکیک وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت مجددا به بهانه تنظیم بازار مطرح شود. تخم‌مرغ بهانه‌ای شده تا دولت به هر قیمت و از هر راهی ثابت کند که تفکیک وزارتخانه می‌تواند به نفع همگان تمام شود. با تفکیک وزارتخانه فعلی مسیر چابک‌سازی دولت منحرف شده و مجددا به سمت دولتی بزرگ پیش خواهیم رفت. طراحان تفکیک وزارتخانه‌ها، مدعی هستند که دولت دوازدهم ماموریت‌های دیگری هم برای وزارتخانه‌های جدا شده در نظر گرفته است. این ادعا نیز با اشاره‌ به تجربیات تاریخی در ایران رد می‌شود. تجربیاتی که مربوط به دهه ۴۰ بوده و تنها یک وزارتخانه با معاونت‌های مختلف در اقتصاد کشور نقش‌آفرینی می‌کرد و اتفاقا دوران طلایی اقتصاد ایران بوده است. بنابراین آنچه باید مورد تاکید دولت باشد، تغییر ساختار در همین وزارتخانه است و چنانچه حتی دولت خواهان ایجاد تغییر در سازمان‌های زیرمجموعه وزارتخانه‌ها است، شاید بهتر باشد به جای تفکیک وزارتخانه، معاونت‌های گذشته را احیا کند. نه اینکه ‌صورت مساله را پاک کرده و تفکیک را به‌عنوان راهکار این نافرجامی در پیش بگیرد.»

در این میان، وقتی درباره علت گرانی تخم مرغ جست وجو کنیم، صحبت از شیوع گسترده آنفلوانزای مرغی است. از جمله در سخنان معاون اول رییس جمهور. ایشان هم در جلسه ستاد دیگری به این بحث اشاره کرده‌اند: "ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی"
راستش را بخواهید انگار یک ستاد دیگر هم داریم به نام: "ستاد هماهنگی امور اقتصادی"
و البته یک ستاد دیگر هم همیشه نامش در این مواقع شنیده می‌شود، آن هم: "ستاد تنظیم بازار"
و چون ماجرای آنفلوانزای مرغی است، شاید برایتان جالب باشد که نام "ستاد مقابله با آنفلوانزای فوق حاد پرندگان" هم در خبرها دیده می‌شود.

اگر وزارت صنعت و معدن از تجارت جدا بود و یک وزارت بازرگانی داشتیم، مساله تخم مرغ حل می‌شد؟ مشخص است که نه! چون باید می‌دیدیم ستادها و کارگروه‌های تخصصی آنجا چه می‌شود. جالب این که نتیجه کار تمامی این ستادها و کارگروه‌ها در آخر به ستاد شگفت انگیز تنظیم بازار می‌رسد.
البته اگر بعدها پای "ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی" به میان نیاید و داستان ختم به خیر شود.

نکته:
وقتی نام یک وزارتخانه، معاونت، شورا، ستاد، کارگروه و هر چیزی شبیه اینها را شنیدید؛ دو سوال بپرسید:
یک. اینجا تشکیل شده که چه کاری بکند؟ 
دو. آیا واقعا چنین کاری می‌کند؟

سیدعلیرضا کاشی‌زاد
این یادداشت در نه دی هزار و سیصد و نود و شش، در کانال تفکر سیستمی منتشر شده است.
۱۰ دی ۹۶ ، ۱۲:۲۹

زلزله تهران؛ مدیریت بحران و یک اقدام تحسین برانگیز

طی ۴۸ ساعت گذشته در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مختلف صحبت از انتتشار نقشه امن تخلیه اضطراری در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران است. 
مطالعه‌ای که به نظر می‌رسد در سال ۹۵ انجام شده و معلوم نبود اگر زلزله اخیر و التهاب ناشی از آن نبود، انتشار این نقشه چه زمانی رخ می‌داد. البته نباید یک نکته مهم را نادیده بگیریم: 
این که شهرداری تهران به عنوان یکی از چندین نهاد مربوط به بحران‌های استان تهران، در فاصله کمتر از یک هفته از زلزله برای آگاهی‌بخشی عمومی چنین کاری می‌کند. بالاخره یکی از چندین مطالعه‌ای که در قفسه‌های یک نهاد می‌توانست خاک بخورد و فراموش شود، در دسترس عموم قرار گرفت.

شاید با انتشار نقشه مراکز تخلیه امن اضطراری، جمعی از متخصصان مرتبط انتقاداتی به آن داشته باشند اما فراموش نکنیم که با توجه به وضعیت نهادهای مختلف بخش عمومی و شواهد بسیار از ناکارایی ایشان، باید از اقدامات مثبت و موثر پشتیبانی کرد. بدون تردید انتشار این نقشه و آگاهی‌بخشی عمومی، زمینه بهبودهای آتی را فراهم می‌کند.
امید است با پشتیبانی و یادگیری مستمر، شاهد ویرایش این نقشه در نسخه‌های آتی و ارتقای کیفیت سایر اقدامات موثر در مدیریت بحران باشیم.
شهروندان تهرانی لطفا این نقشه را با دقت مشاهده کنید و بخوانید: دسترسی به نقشه تخلیه امن اضطراری مناطق ۲۲ گانه شهر تهران

نکته:
مسوولین شهرهای زلزله‌خیز کشور، می‌توانند از این اقدام یاد بگیرند. با مطالعه و آگاهی‌بخشی عمومی، خطرات بحران کاهش می‌یابد.

پی‌نوشت:
کمتر از پنج دقیقه بعد از انتشار این یادداشت، تهران لرزید: با بزرگی ۴.۲ ریشتر

سیدعلیرضا کاشی‌زاد
این یادداشت در شش دی هزار و سیصد و نود و شش، در کانال تفکر سیستمی منتشر شده است.

تلاش‌های آدم‌ها را ببینیم، قدردان باشیم ...